Lata wiatr skrzydlaty
Szwed Wiktor
Na skrzydłach wiatru podróż w czasie i przestrzeni
Oddajemy do rąk Czytelników, najmłodszych i dorosłych, wybór wierszy dla dzieci Wiktora Szweda, poety białoruskiego. Lata wiatr skrzydlaty to książka jubileuszowa, wydana z okazji siedemdziesiatych piątych urodzin poety. Wiersze Wiktora Szweda czytali ci, którzy sami są już dziadkami i dzisiaj czytają je swoim wnukom.
Niniejszy wybów prezentuje wiersze dawne i nowe, drukowane wcześniej na łamch „Niwy”, tygodnika białoruskiego wydawanego w Polsce od przeszło czterdziestu lat. Wytrzymały próbę czasu i w jednakowym stopniu zachwycają, bawią i wzruszają pokolenie dziadków i pokolenie wnuków. W erze komputerów i licznych pokus cywilizacyjnych okazały się nadal aktualne podbijając serca najmłodszych czytelników.
Cóż więc zapewnia tym wierszom nieśmiertelność? Przede wszystkim inspiracja, z której się narodziły - przyroda i odwieczny rytm jej przemian. Większość prezentowanych tu wierszy wyrasta z zachwytu nad pięknem i mądrością natury, nad jej tajemniczym wpływem na świat dziecięcych przeżyć, na kształtowanie wyobraźni i formowanie podstawowych wartości. Wyobraźnia – jak podkreślał Janusz Korczak – jest zawsze funkcją dobroci. Dobrym jest ten, kto ma wyobraźnię, kto potrafi wczuć się w sytuację drugiego człowieka, w jego odczucia i doznania i nie czynić mu tego, co mogłoby sprawić mu przykrość.
Dziecięcy bohaterowie tych wierszy są częścią świata natury, która wyznacza nie tylko ich rytm życia, ale również decyduje o tematyce zabaw, radości i żywiołowości, o bogactwie i barwach odkrywanego świata. Prezentowany wybór zawiera urocze, pełne wdzięku i ciepła wiersze o urozmaiconej tematyce, oparte na dziecięcej wiedzy o życiu i dziecięcym świecie, wyobraźni, którym rządzi specyficzna logika i w którym wszystko może się zdarzyć. Kształcą one u małych czytelników umiejętność spostrzegania rzeczywistości, fantazję i poczucie piękna. Zaciekawiają otaczającym światem i odkrywają jego urodę. Pogodne, pełne fantazji wiersze są pochwałą wyobraźni, która jest „czarodziejką rzeczy zwykłych”.
Warto podkreślić humor i dowcip, z którymi spotykają się czytelnicy wierszy Wiktora Szweda. Śmiech daje nie tylko wytchnienie i rozrywkę, ale „niekiedy także może być nauką”, dzięki czemu prezentowane tu wiersze posiadaja także walory dydaktyczne i poznawcze. Ale poeta unika taniego dydaktyzmu, a mimo to sprawy wychowawcze wysuwają się na plan pierwszy.
Tom „Lata wiatr skrzydlaty” zawiera wiersze dla dzieci, ale z pewnością i dla dorosłych staną się lekturą wartościową i przyjemną. Być może sięgną pamięcią do własnego dzieciństwa, powrócą do domu rodzinnego i przypomną słowa ojców, spracowane ręce matki, klimat swego dzieciństwa „ubogiego, lecz jakże bogatego”.
Wiktor Szwed urodził się, mieszka i pisze w Polsce. Tworzy w języku ojczystym, białoruskim. I właściwie już ta sytuacja, jak podkreślał Czesław Miłosz skazuje poetę na samotność. Ale Wiktor Szwed jest jedynym poetą białoruskim w Polsce, którego wiersze rzeczywiście trafiły pod strzechy. Do wielu z nich napisano muzykę, umieszczono je także w podręcznikach szkolnych, wykorzystywano na konkursach recytatorskich. W wielu białoruskich wiejskich domach Hajnowszczyzny znaleźć je można na półce wśród nielicznych książek. Poeta nigdy nie zwracał uwagi na modę poetycką, obowiązujące kanony i konwenanse. Pisał to, co dyktowało mu serce. Na papier przelewał przeżycia i obrazy, które zachwyciły go w dzieciństwie. Jest więc w tej poezji zachwyt, zadziwienie i sen, oczarowanie pięknem rodzinnego krajobrazu, współczucie dla cierpiących, miłość do miejsca, które zapewnia spokój i bezpieczeństwo, stając się skutecznym lekarstwem na wszelkie przeciwności losu.
Wiktor Szwed nigdy nie zatracił własnej drogi. Wędrował pewnie, pod stopami zawsze miał białoruską ziemię, a nad głową białoruskie niebo. Nie miał jednak szczęścia do tłumaczy. Sam się więc podjął się trudnej sztuki przekładu, prezentując swe wiersze czytelnikom polskim. Jest to pierwsza książka dla dzieci tego autora wydana w języku polskim. Wydawca żywi nadzieję, iż zostanie przyjęta życzliwie. Tkwi w niej siła i potęga symbolu. Poeta wyrastał w tradycji białoruskiej, ale przez kilkadziesiąt lat żyzną glebą dla twórczości poety była polska ziemia – która nie jeden zna język – literatura i kultura, które swymi dokonaniami i osiągnięciami artystycznymi niewątpliwie wzbogacił.
Bohater liryczny dla dzieci Wiktora Szweda to każdy z nas. Ich lektura przywodzi bowiem na myśl rysunek Saula Steinberga, na którym stary człowiek trzyma za rękę chłopczyka. Obaj są do siebie podobni. I dopiero, gdy przyjrzymy się dokładniej, dostrzegamy, że dorosły i dziecko, to jedna i ta sama osoba. Tak wiec każdy z nas prowadzi za sobą swoje dzieciństwo, dojrzewa do niego po latach, ale nigdy z niego nie wyrasta. Pierwsze doznania są doświadczeniami, a świat pierwszych zasłyszanych baśni krainą czarów. Dziecięce zauroczenia pozwalają dostrzegać piękno świata i mądrość natury. Ważną rolę w tym procesie odgrywa wartościowa poezja dla dzieci. Zapraszamy więc na skrzydłach wiatru do podróży w czasie i przestrzeni. Niech wiatr skrzydlaty porwie najmłodszych w krainę marzeń i czarów, a dorosłych przeniesie do „kraju lat dziecinnych”, kwitnących sadów, utraconych zapachów, do domu rodzinnego i ognia płonącego na kominku. Niech pozwoli im zwyciężyć czas.