Сцяпан Уладзімір

Уладзімір Сцяпан

Нарадзіўся ў 1958 годзе, у гарадскім пасёлку Касцюкоўка (сёння гэта частка Гомеля). Скончыў мастацкае вучылішшча імя Глебава і тэатральна-мастацкі інстытут (сёння гэта Беларуская Акадэмія Мастацтваў). Па адукацыі – мастак-жывапісец. Даволі плённа працаваў у галіне кніжнай графікі. Яшчэ ў інстытуце заняўся літаратурай.

У сваёй працоўнай біяграфіі Уладзімір Сцяпан спалучае некалькі відаў мастацтва: мае мастацкую адукацыю і досвед у гэтай галіне. Амаль дваццаць гадоў працаваў на беларускім тэлебачанні ў рэдакцыі літаратурна-драматычных праграм, а потым у творчым аб’яднанні «Тэлефільм», дзе выступаў не толькі як галоўны рэдактар, але і як вядучы і аўтар праграм, сцэнарыст дакументальных і мастацкіх фільмаў.

Пачатак літаратурнай дзейнасці прыпадае на 1982 год, калі яго творы ўпершыню з’явіліся ў друку, на старонках штотыднёвіка «Літаратура і мастацтва». З тых часоў вершы з’яўляліся амаль ва ўсіх літаратурных выданнях Беларусі і за яе межамі, друкаваліся ў некалькіх калектыўных зборніках. Аўтар уваходзіў у літаратурную суполку «Тутэйшыя».

Хаця Уладзімір Сцяпан пачынаў, як і многія, з вершаў, але сёння ён вядомы найперш як майстар прозы. На рахунку пісьменніка — зборнікі «Адна капейка», «Вежа», «Сам-насам», два раманы, напісаныя ў суаўтарстве з Максімам Клімковічам, — «Цень анёла» і «Тэолаг» і інш. Апошнія выдадзеныя кнігі Уладзіміра Сцяпана — зборнік хайку «Папяровая шапка», што выйшла ў 2018 годзе ў «Бібліятэчцы часопіса “Дзеяслоў”», і кніга-пераможца Нацыянальнай літаратурнай прэміі — «Хвалі».

«Хвалі» — зборнік прозы, які складаюць мастацкія апавяданні і цыклы мініяцюр, што хутчэй адносяцца да нон-фікшн. У зборніку выявіліся галоўныя рысы творчасці Уладзіміра Сцяпана: майстэрства менавіта кароткай прозы, уменне перадаць у мінімуме слоў максімум сэнсу, «выяўленчасць», візуальнасць вобразаў, своеасаблівая кінематаграфічнасць.

Мастацкія тэксты ў зборніку рэалістычныя і праблемныя, засяроджаныя на актуальных для сённяшняга грамадства пытаннях, што выдатна спалучаецца з самім жанрам кароткай прозы. Так сюжэты атрымліваюцца вастрэйшымі — без марнавання часу і слоў на экспазіцыю і дакладнае апісанне вобразаў.

Але ж большая частка тэкстаў — гэта тыя самыя лірычныя мініяцюры, у якія аўтар запакоўвае найбольш цікавыя і каштоўныя кавалачкі аўтабіяграфіі. Рэдкая аўтабіяграфія пісьменніка атрымліваецца неэмацыянальнай. Толькі ад майстэрства аўтара залежыць, ці будуць гэтыя эмоцыі спрацоўваць на стварэнне атмасферы, раскрываць характары і значэнне падзей або толькі забіваць прастору тэксту і перашкаджаць сюжэту. Уладзімір Сцяпан праблем з авалоданнем эмоцыямі не мае. Проза і вершы Уладзіміра Сцяпана перакладаліся на англіскую, нямецкую, рускую, украінскую і іншыя мовы.