- Kamunikat.org
- Бібліятэка
- Кнігазборы
- Калекцыі
- Іншае
Яшчэ гады два таму я злавіў сябе на думцы, што думаючы па-беларуску, пішучы на роднай мове, размаўляючы па-беларуску ў сям’і, са сваімі сваякамі, сябрамі і проста добрымі знаёмымі, мне не хочацца гаварыць па-беларуску з чужымі, незнаёмымі людзьмі. З цягам часу гэтае пачуццё ўзмацняецца. І, мяркую, не ў мяне аднаго. Чаму? Не, гэта зусім не комплекс непаўнацэннасці, які даводзілася пераадольваць многім з нас дваццаць гадоў таму, у сярэдзіне васьмідзесятых, калі прыйшла перабудова і рушыла нацыянальнае адраджэнне. Рэч не ў гэтым. Тым больш, што адмоўная рэакцыя навакольных на беларускую мову сустракаецца досыць рэдка. Раздражняе і стамляе сам факт рэакцыі, якую можна назваць неадэкватнай, бо кожная рэакцыя на мову тытульнай нацыі на яе зямлі з’яўляецца неадэкватнай. Наш абывацель, пачуўшы беларускую мову, зазвычай як мінімум усміхаецца. Што тоіць гэтая ўсмешка — ні то ціхую радасць, ні то прыхаваную іронію, ні то яшчэ што — не разбярэцца аніводны псіхолаг. Яшчэ часцяком незнаёмец асцярожна спярша спытае ў цябе: „А чаму вы размаўляеце па-беларуску? Напэўна, вы настаўнік беларускай мовы”. Далей ідуць тырады пра тое, што я, маўляў, таксама беларус і мову нашу паважаю, і хацеў бы, і мог бы але, але... Уся такая гутарка зводзіцца да трафарэтных пытанняў-адказаў. І калі дваццаць год таму гэтыя размовы былі сродкам асветніцтва, то зараз яны нікому непатрэбныя. Бо тыя людзі, што пытаюцца, даўно ўжо ўсё ведаюць і разумеюць. А іншыя (...) (У. Хільмановіч, Наша мова..., фрагмэнт)