- Kamunikat.org
- Бібліятэка
- Кнігазборы
- Калекцыі
- Іншае
Прысутнасць беларускага насельніцтва на Беласточчыне пасля ІІ сусветнай вайны з’яўляецца цалкам выпадковай. У адпаведнасці з пратаколам дамовы паміж Польскім камітэтам нацыянальнага вызвалення (ПКНВ) і ўрадам Савецкай Беларусі, падпісаным у верасні 1944 г., беларусы з тэрыторыі Польшчы мелі быць пераселены ў Савецкі Саюз, а палякі з БССР — у Польшчу. Адзін з пунктаў пратакола гаварыў, што рэпатрыяцыя з’яўляецца добраахвотнай, што фармальна давала шанц так палякам, як і беларусам астацца на сваіх гаспадарках. Аднак пратакол, які падпісаў ПКНВ з урадам Савецкай Украіны, таксама прадбачваў добраахвотнасць перасялення, аднак, ні на адным, ні на другім баку мяжы ніхто не ўспрымаў гэтага запісу сур’ёзна. Узнікае тады пытанне, чаму саветы не рашыліся правесці перасяленне паводле ранейшых планаў і дазволілі астацца звыш стотысячнай беларускай грамадскасці на тэрыторыі Беласточчыны. Адказ на гэтае пытанне даюць дакументы ў архівах Беларусі. Спачатку планавалася, што перасяленне адбудзецца на працягу трох месяцаў і да канца 1944 г. справа закончыцца. (Я. Мірановіч, Рэпатрыяцыя, фрагмэнт)