Кавалёў Сяргей

Сяргей Кавалёў – беларускі драматург і літаратуразнаўца. Нарадзіўся 20 чэрвеня 1963 г. у Магілёве. Скончыў філфак Беларускага дзяржаўнага універсітэта (1985), дзе пазней працаваў выкладчыкам на кафедры гісторыі беларускай літаратуры. Кандыдат філалігічных навук з 1991 г., доктар філалагічных навук з 2002 г. Цяпер прафесар Люблінскага універсітэта імя Марыі Кюры-Складоўскай (Польшча).

Як пісьменнік пачынаў свой творчы шлях з вершаў (падборка “Шыпшына” у калектыўным зборніку “Лагодны прамень раніцы”, 1988) і казак (“Мэва”, 1988), быў адным з кіраўнікоў таварыства “Тутэйшыя”, з 1989 годзе сябра Саюза беларускіх пісьменнікаў. На пачатку 90-х гг. зацікавіўся тэатрам, распрацаваў жанр герменеўтычнай драматургіі (“Стомлены д’ябал”, “Трышчан ды Іжота”, “Чатыры гісторыі Саламеі”, “Францішка, або Навука кахання”, “Тарас на Парнасе” і інш.) Шмат піша для дзіцячага гледача (“Хохлік”, “Піліпка і Ведзьма”, “Шлях да Батлеему”, “Пацалунак ночы”, “Пясчаны замак” і інш.). П’есы ставіліся ў Беларусі, Расіі, Украіне, Польшчы, Славакіі. Апублікаваныя ў зборніках “Хохлік” (2002), “Стомлены д’ябал” (2004), “Навука кахання” (2005), „Zmęczony diabeł” (Lublin, 2004), “Шлях да Бэтлеему” (2009), “Сёстры Псіхеі” (2010).

Як літаратуразнаўца спачатку займаўся літаратурнай крытыкай, выдаў зборнікі артыкулаў “Як пакахаць ружу?” (1989) і “Партрэт шкла” (1991), пазней зацікавіўся даследаваннем старадаўняй беларускай літаратуры і шматмоўнага пісьменства Вялікага Княства Літоўскага. Аўтар навуковых манаграфій: “Герoіка-эпічная паэзія Беларусі і Літвы канца XVI ст. (1993), “Станаўленне польскамоўнай паэзіі ў полілінгвістычнай літаратуры Беларусі эпохі Рэнесансу” (2002), “Літаратура Беларусі позняга Рэнесансу: жанры, творы, асобы” (2005), “Шматмоўная паэзія Вялікага Княства Літоўскага эпохі Рэнесансу” (Мн., 2010), падручніка “Гісторыя беларускай літаратуры: другая палова XVI ст.” (2005), адзін з сааўтараў акадэмічнай “Гісторыі беларускай літаратуры ХІ-ХІХ стагоддзяў (т. 1, 2006).

Займаецца папулярызацыяй беларускай культуры ў Польшчы і польскай культуры ў Беларусі. Падрыхтаваў да выдання зборнік Францішкі Уршулі Радзівіл “Творы” (2003) і анталогію “Вар’ят і манашка. Польская драматургія ХХ стагоддзя” (2006). За сваю дзейнасць быў адзначаны ў 2001 г. ўзнагародай імя Е. Гедройца Польскага Інстытута ў Мінску, а ў 2008 г. медалем Камісіі Нацыянальнай Адукацыі Польшчы (KEN).

У 2009 г. у Мінску выйшаў зборнік артыкулаў пра драматургічную творчасць Сяргея Кавалёва: “Паміж Беларуссю і Польшчай: Драматургія Сяргея Кавалёва / Pomiędzy Białorusią a Polską: Dramaturgia Siarhieja Kawaloua”.

Жыве ў Любліне.

Siarhiej Kawalou (Siergiej Kowalow) – uczony i pisarz bialoruski. Ur. w 1963 r. w Mohylowie. Ukończył studia filologiczne na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym w Mińsku, gdzie później obronił doktorat (1991) i habilitację (2002). Od 1993 r. prowadził wykłady na Uniwerytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, w 2004 r. przeniósł się do Polski na stałę.

Już pierwsza sztuka autora Rycerz Drewniany (1987) została zrealizowana w teatrze telewizji, w audycji radiowej, weszła na deski licznych teatrów białoruskich. Do młodego widza były zaadresowany między innymi takie utwory i ich realizacje sceniczne jak Chochlik, Mały Aniołek, Filipek i wiedźma, Droga do Betlejem, Pocałunek nocy, Cudze skarby, Zamek z piasku.

Dramaturg białoruski pisze również dla dorosłych, chętnie sięgając do spuścizny kulturowej dawnej Rzeczypospolitej. Częściowo jego utwory są przetłumaczone oraz wydane w języku polskim (Zmęczony diabeł Lublin 2004). W swojej najnowszej sztuce Powrót Głodomora autor po raz zmierzył się ze współczesnym tematem, przedstawił dzień dzisiejszy, nie podając szczegółów, unikając nazwisk, nie zaznaczając konkretnego miejsca na mapie świata. Jednak zarówno czytelnik białoruski, jak i polski z łatwością rozpoznaje otaczającą go rzeczywistość.

Autor szeregu monografii naukowych i podręczników uniwersyteckich, wydanych na Białorusi: Як пакахаць ружу? Маладая беларуская паэзія 80-х гг. (1989). Партрэт шкла. Літ.-крыт. артыкулы (1991), Героіка-эпічная паэзія Беларусі і Літвы канца XVI ст. (1993), Станаўленне польскамоўнай паэзіі ў полілінгвістычнай літаратуры Беларусі эпохі Рэнесансу. (2002), Літаратура Беларусі позняга Рэнесансу (2005), Шматмоўная паэзія Вялікага Княства Літоўскага эпохі Рэнесансу” (2010), Гісторыя беларускай літаратуры: другая палова XVI ст. (2005), Гісторыя беларускай літаратуры XI-XIX стагоддзяў. У 2 т. (przy współautorstwie) (2006-2007); publikuje również artykuły w polskich czasopismach naukowych Roczniki Humanistyczne, Acta Polono-Ruthenica, Acta Albaruthenica, Studia Białorutenistyczne i in.

Zajmuje się popularyzacją kultury białoruskiej w Polsce oraz kultury polskiej na Białorusi, m.in. wydał w Mińsku tomik utworów F.U. Radziwiłłowej Выбраныя творы (2003) oraz antologię dramatów polskich XX w. Вар’ят і манашка (2006). Za swoją działalnosć kulturalną i twórczość publicystyczną został odznaczony w 2001 r. Nagrodą im. J. Giedroycia Instytu Polskiego w Mińsku, za działalność naukową i dydaktyczną - medalem KEN w 2008 r.

Е-mail: skowalow@tut.by; skowalow@wp.pl